Những tín hiệu vui từ mô hình khởi nghiệp ở Sơn La

Trồng cây đu đủ để lấy hoa chế biến thành trà lọc là mô hình sản xuất của HTX Tuổi trẻ 26/3 tại xã Sặp Vạt, huyện Yên Châu. Trên cánh đồng rộng hơn 1 ha, các bạn trẻ đã trồng đu đủ với hệ thống tưới phun hiện đại. Dưới ánh nắng chói chang của vùng đất Yên Châu, thấp thoáng phía xa là 2  chàng trai cần mẫn đi kiểm tra từng hàng, từng gốc đu đủ để đánh giá mức độ sinh trưởng của cây trồng.

Anh Nguyễn Văn Toàn, thành viên HTX Tuổi trẻ 26/3, chia sẻ HTX đang sản xuất các sản phẩm từ hoa đu đủ, gồm: Sấy lạnh nguyên hoa; nghiền thành trà lọc gồm vị nguyên bản và vị mix (pha trộn). Trung bình mỗi tháng sản xuất 1-2 tấn hoa đu đủ khô và 2.000 hộp trà các loại để bán ra thị trường. Để đảm bảo nguồn cung, HTX đã thuê đất để trồng khoảng 8.000 cây đu đủ.

Chia sẻ ý tưởng làm trà từ hoa đu đủ, anh Toàn cho biết thêm hoa đu đủ đực có thể chế biến thành món ăn hoặc trà uống, có tác dụng hỗ trợ điều trị các bệnh như tiểu đường, mỡ máu, huyết áp và phòng chống ung thư. Do vậy, hiện nay, sản phẩm này được rất nhiều người ưa chuộng và sử dụng. Giá hoa đu đủ tươi trên thị trường hiện dao động từ 10.000 đồng -30.000 đồng/kg tùy từng thời điểm. Hiện sản phẩm của HTX Tuổi trẻ 26/3 được quản lý, kiểm soát từ khâu thu hoạch đến các khâu sấy và đóng gói. Nhờ đó, sản phẩm trà có tính đồng đều và đạt chất lượng cao nhất. Đặc biệt, HTX trồng đu đủ với quy mô lớn và khép kín nên giá thành phẩm rẻ hơn nhiều so với các loại sản phẩm đang bán trên thị trường. Yên Châu là vùng khí hậu nóng, có mùa đông ít, do đó thời gian thu hoạch hoa đu đủ cũng lâu và nhiều hơn so với trồng ở các nơi khác.

Tại xưởng chế biến ở thị trấn Yên Châu, ngoài hoa đu đủ, nhiều sản phẩm khác cũng đang được các bạn trẻ ở HTX Tuổi trẻ 26/3 nghiên cứu thực hiện. Đáng chú ý là sản phẩm tỏi được lên men và sấy khô. 

Anh Nguyễn Văn Tuấn, thành viên HTX, chia sẻ từ năm 2016, nhận thấy vùng đất Yên Châu trồng rất nhiều tỏi, tỏi Yên Châu rất thơm và ngon, nhưng chỉ bán nhỏ lẻ, nên giá trị sản phẩm chưa cao. Do vậy, các thành viên HTX đã bắt tay vào việc nghiên cứu lên men để tạo sản phẩm tỏi đen. Đặc điểm nổi bật của việc lên men tỏi của HTX là nguyên liệu được chọn lọc kĩ, không có chất bảo quản, nhặt bỏ các củ hỏng. Tỏi được lên men đủ ngày, theo quy trình chuẩn, an toàn và vệ sinh, ứng dụng công nghệ lên men của Nhật Bản.

Yên Châu là huyện có diện tích trồng tỏi lớn nên nguyên liệu đầu vào ổn định và giá thành hợp lý, không tốn chi phí vận chuyển. Khởi đầu, HTX chỉ có 1 lò sấy tỏi nhỏ với công suất 50 kg tỏi, còn hiện nay, HTX đã có 20 sấy lò với công suất 1 tấn/tháng.

Trong HTX có 5 chàng trai có tuổi đời khác nhau và làm các công việc, ngành nghề khác nhau nhưng họ đã cùng chung chí hướng. 

Nguyễn Văn Tuấn sinh năm 1994, tốt nghiệp đại học, hiện đang làm kinh doanh; Nguyễn Văn Toàn, sinh năm 1990, Thạc sĩ Sinh học thực nghiệm, đang công tác Huyện đoàn Yên Châu; Hoàng Anh Văn, sinh năm 1983, Thạc sĩ Quản lý kinh tế, hiện đang công tác ở Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện; Hoàng Văn Dũng, sinh năm 1985, trình độ đại học, công tác ở Ban Tổ chức Huyện ủy; Trần Sỹ Hứng, sinh năm 1981, trình độ đại học, công tác ở Ủy ban MTTQ Việt Nam huyện. Với niềm đam mê, các chàng trai cùng chung nhiệt huyết, khát vọng khởi nghiệp trên con đường theo đuổi sản xuất bền vững, đã bắt tay hợp tác với ý niệm “Muốn đi nhanh thì đi một mình, nhưng muốn đi xa hãy đi cùng nhau”.

HTX Tuổi trẻ 26/3 với mức đầu tư hiện tại hơn 800 triệu đồng từ góp vốn của 5 thành viên. Họ dành 300 triệu đồng đầu tư giống và vùng nguyên liệu; 500 triệu đồng đầu tư vào nhà xưởng và dây chuyền sản xuất (máy sấy lạnh, máy xay, máy đóng túi trà, máy in date...). Sau thành công từ nghiên cứu chế biến sản phẩm tỏi đen lên men (2016), đến năm 2021, các bạn trẻ đã có thêm sản phẩm mới: Trà hoa đu đủ đực, trà đông trùng hạ thảo. Họ đưa công nghệ trồng tỏi “cô đơn” đến với bà con và bao thu mua đầu ra. 

Năm 2021, doanh thu của HTX đạt 5 tỷ đồng, lợi nhuận đạt từ 10-15%; giải quyết việc làm cho 10-15 lao động địa phương với mức lương 6 triệu đồng/người/tháng.

Hiện HTX này vẫn còn non trẻ và họ mong cơ quan có thẩm quyền, các ngành chức năng huyện Yên Châu tạo điều kiện giúp đỡ để ngày càng phát triển. 

Thời gian tới, HTX tiếp tục xây dựng các vùng nguyên liệu, hướng dẫn và chia sẻ kinh nghiệm bà con thực hiện canh tác theo hướng nông nghiệp sạch, thân thiện với môi trường, đảm bảo sức khỏe cho người sản xuất và cả người tiêu dùng. Dự kiến HTX sẽ tập trung sâu vào chế biến và bảo quản các sản phẩm khác của địa phương, như xoài sấy dẻo, vang chuối, vang xoài, vang mận...